Toelichting beoordeling arbeidsrelaties Belastingdienst 01 november 2024.

We zijn er! Eindelijk heeft de Belastingdienst afgelopen vrijdag, 1 november, de langverwachte Toelichting Beoordeling Arbeidsrelaties vrijgegeven. En? Stiekem valt het best tegen; het 7 pagina’s tellend document geeft grotendeels een herhaling van zetten; pas bij de Bijlage wordt “enige” verduidelijking gegeven..

De wet

De Toelichting gaat allereerst in op wat al is: basis is de definitief van een arbeidsovereenkomst zoals in de wet opgenomen (7:610 BW) met daarin de drie elementen, gezag, arbeid en loon. Uit de jurisprudentie is al bekend dat “gezag” hierin een belangrijke rol speelt.

Ook daarbij is al langer bepaald dat het niet gaat of er daadwerkelijk een gezagsverhouding is, maar dat de mogelijkheid er is om instructies te geven. Het moeten houden aan regels die binnen de organisatie gelden, telt daar evenzo bij mee.

De rechtspraak

Daarnaast verwijst de toelichting naar de evenzo bekende arresten X/gemeente Amsterdam, waarin de zogenaamde “holistische werking” naar voren kwam: bij de beoordeling moeten alle feiten en omstandigheden worden meegenomen.

Tevens dient er een tweestapsraket te worden gevolgd:

• De uitlegfase: welke afspraken maakten partijen én hoe voeren ze dat in de praktijk uit. Hierbij speelt ook de bedoeling van partijen een rol (zogenaamd “Haviltex-criterium”);
• De kwalificatiefase: voldoen de werkafspraken en de uitvoering daarvan al dan niet aan de kwalificatie van een arbeidsovereenkomst; de bedoeling van partijen doet er dan niet meer toe. Het gaat louter om de feitelijke uitvoering;

Ook de criteria van Deliveroo-arrest worden weer opgesomd:

1. Aard en duur van de overeenkomst;
2. Manier waarop werk én werktijden worden bepaald;
3. Mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever;
4. Mate of de arbeid al dan niet persoonlijk dient te worden verricht;
5. Manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen;
6. Manier waarop de beloning tot stand is gekomen en betaald wordt;
7. Hoogte van de beloning;
8. Mate van commercieel risico van de opdrachtnemer;
9. Mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt

Het afwegingskader

Op deze laatste 9 criteria wordt dan eindelijk iets meer concreet ingegaan in de bijlage bij de toelichting, al zijn we nog verre van een eenduidig beleid:

1. Hier geeft de belastingdienst de uiterst verrassende (niet dus) toelichting dat hoe langer de samenwerking duurt; hoe meer risico je loopt dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst; helaas worden er geen richtlijnen verder geduid. Verder wordt aangegeven dat naarmate de werkzaamheden meer op resultaat gericht zijn dan op een inspanning, dit een duiding kan zijn voor een zzp-structuur;
2. Terzake werk en werktijden wordt aangegeven dat het van belang is dat de “echte” ZZP’er zoveel mogelijk vrijheid krijgt en zelf de mogelijkheden heeft werk en werktijden int e vullen;
3. Dan het inbeddingscriterium: uitgelegd wordt dat de volgende punten indicaties kunnen zijn voor het aannemen van een arbeidsovereenkomst (hou je vast!):
   • Locatie
   • Werktijden
   • Voorzieningen
   • Betrokkenheid bij personeelsactiviteiten

Verder is van belang dat tevens gekeken wordt of het werk wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering van de organisatie van de opdrachtgever uitmaakt en of er sprake is van een structureel karakter. Zo ja: meer risico dat er toch sprake is van een arbeidsovereenkomst;

4. Persoonlijk: hier niets nieuws: het was al sinds Deliveroo zo dat ook als je je mag laten vervangen, dit geen garantie is dat er “dus” sprake is van een geldige ZZP-structuur
5. Hoe meer onderhandelingsruimte de opdrachtnemer heeft; hoe beter;
6. Dat geldt evenzo bij de tariefstelling / wijze van beloning; heeft de opdrachtnemer daadwerkelijk het tarief zelf kunnen bepalen / kunnen onderhandelen? Dat is een pré;
7. De hoogte van beloning telt evenzo mee, maar ook dit was al bekend, Hou in gedachte de tariefstelling van € 33,-;
8. Waar ligt het commercieel risico? Bij schade? Bij ziekte? Bij het bereikte resultaat en de tevredenheid daarover?
9. Tot slot de ondernemingsvraag: wat doet de opdrachtgever allemaal om zich écht als ondernemer te profileren: eigen website, eigen contacten, naamsbekendheid, bedrijfskleding, gelden er beperkende bedingen?

NOVO’s tip:

Hoe halsreikend we dan ook uitkeken naar de toelichting: het brengt niets nieuws onder de horizon. Hoe en wat blijft casuïstisch en preventieve toetsing lijkt onmogelijk. Hopelijk weet de overheid “ergens medio 2025”, aldus het regeerakkoord meer duiding te geven. Want handhaven en zelfs sanctioneren zonder de spelregels duidelijk te hebben, klinkt toch wel erg bizar..Wil je meer weten? neem contact op met NOVO Advocatuur en Mediation te Breda, Specialist in Arbeidsrecht via telefoonnummer 076-2056040 of per mail: info@novo-advocatuur.nl.